“મને હતું જ કે તારો ફોન આવવો જોઈએ––
હમણાં. અબી જ.
આજે તારે ત્યાં તો ફાધર્સ ડે, ખરુંને?
ગઈ કાલ રાતથી તારી રાહ જોતો હતો.”
પપ્પાનો આ વર્ષો જૂનો સંવાદ.
એ અવાજના ભણકારા કાનમાંથી નથી જતા.
આજે તમારો દિવસ છે–– પપ્પા, ફોન ઉપાડો!
“બેટા, જોને પેલો ઉપરવાળો લઇ નથી જતો, થાક્યો છું હવે”
બે દસકાની એમની એક જ ફરિયાદ.
એ સાદ તો જો કે ઉપરવાળાએ સાંભળ્યો, પણ
એ અવાજના ભણકારા કાનમાંથી નથી જતા.
પેલે છેડે વરંડામાં ઉભા છે
મારા ફોનની રાહ જોતા––
પપ્પા, સાંભળો છો કે?
ચાલ ત્યારે, બનાવી દે એક અડધો કપ
એમ કહેનારા એ પપ્પા–– આજે,
એક ઘૂંટડો તો પીશોને?
એનો જવાબ હકાર કે નકારમાં આપવા અસમર્થ છે.
મારો હાથ એમના કપાળે મૂકી
જાગે એની રાહ જોઉં છું.
બે ટમટમતા દીવા અંધારામાં ચમકે અને આનંદ થાય,
તેવી એમની આંખો ખૂલતી જોઈ
ફરી પૂછું છું:
પપ્પા, એકાદ ચમચી તો લેશો ને?
આદુ-ફુદીનાની મસાલેદાર છે, એકદમ બાદશાહી, હોંકે!
ટગર ટગર એ દીવા મારા અરીસામાં તાકે છે.
સહેજ મલકાટથી માથું હલાવતા એમને જોઈ
હું ખુશીના આવેશથી દોડી, એક કપ લઇ આવું છું.
લો, પીઓ, જરા સારું લાગશે.
માથું ધુણાવતા અરીસામાંથી દીવા ખસી જાય છે.
ચા નો કપ, ચમચી, ટીપોય મારી જોડે અદબથી બેસી રહે છે.
સીતાફળ, અડધું ખોલેલું, સ્ટીલની વાટકીમાં
પપ્પાના ઉઠવાની રાહ જોતું હતું.
એમણે પડખું ફેરવ્યું અને નજર પડી એવી હસી ઉઠી.
એક પેશી ખોલીને ગર એમની સૂકી જીભ પર મેં ટેરવેથી સેરવ્યો
અને ઠળિયાનું કાળું મોતી વાડકીને તળિયે સરકાવ્યું.
ઓહ, બંધ આંખે
ગરની મીઠાશને બોખા મોંએ તેઓ મમળાવતા રહ્યા.
હું માણતી રહી
સ્વાદ અને આનંદનો આ સંગમ.
થોડી ક્ષણો વળી પાછી વીતી ગઈ.
ધ્રુજતી પાંપણો મારા તરફ વાળી તે બોલ્યા:.
ઘરેણાંનો ડબ્બો.
મેં પૂછ્યું, પપ્પા સીતાફળની વાત કરો છોને?
જાણે ચેક મેઇટ થયો હોય અને બાજી જીત્યાનો આનંદ ઉભરે, તેમ
એમનો હાથ ઉંચો કરી, ફરી મલક્યા;
મારી સમજ પર કે
સીતાફળને નવાજેલા એમના ખિતાબ પર
એ સમજવાની જરૂર બેમાંથી એકેયને ના રહી.
વહેલી સવારે માળીએ મધુમાલતીને મઠારી––
ઘર ને ઝાંપે ભરાયેલી એની સાડી, ફૂલોથી ભરચક
કમાન પર એની કાતર ફરતી ગઈ, આડેધડે
ફૂલોના ગુચ્છા ખરતા ગયા.
એક ઝૂમખું મેં કાચના પ્યાલામાં ગોઠવ્યું
એમાં નો’તું રહેવું, તે ફૂલો ટીપોય પર ઉતરી ગયા
તે વોકરમાં બેઠેલા પપ્પાના વાળમાં મેં ગોઠવી દીધાં.
બંધ આંખે તેઓ જીવનના કોઈ ચિત્રને શોધતા હતા
મેં ચાર-પાંચ ફોટા આમથી તેમ ફરીફરીને લીધા
એમનો મુગટ જોઈ મા હસી, સારવાર કરતો રાજુ હસ્યો,
પાછું ફરી મેં જોયું તો એમણે વળી એક ફૂલ ને કાનની પાછળ ખોસેલું
ચિત્રની દુનિયામાં
સૌન્દર્ય કે રમતને અવસરનું આમંત્રણ થોડું હોય?
મધુમાલતીનું તાજું હાસ્ય એ બંધ આંખો પાછળ જોયેલું
એની યાદ આજે આવી અને સવાર મારી મલકી ગઈ..
તેઓ તો એમના ચિત્રની શોધમાં ક્યાંના ક્યાં જતા રહ્યા..
I sense the dawning
of blues, of our blue home,
human yearnings wrapped inside
those clouds, the seas, sheer space––
Even the moon feels the blues tonight,
cold and pale, muddy and perturbed
wanting to reach out
from its bed, for a union with its mate.
~Varsha Shah, Houston, TX
ઘણા વખતથી જવાની એ રાહ જોતા હતાં
‘જો મેં આ બધાંને કહી રાખ્યું છે.
પણ તનેય કહું-
સોનાની બે બંગડી અને તુલસી માળા તારાં
હું જઉ પછી તારે લઇ જવાનાં
ગયા વર્ષે ઉનાળો પડતાં પહેલાં
દેશમાં હું તેમને મળવા ગઇ ‘તી
તુલસી માળા વિનાનું ખાલી તેમનુ ગળું
ન ગમ્યું, તે પરાણે પાછી પહેરાવીને આવી
અલી, પણ એને હું જઉ પછી તુ લઇ જજે,
ધૃવપંક્તિની અધીરાઇ હતી એમના અવાજમાં
અણજાણી અકળામણ માં હું ગણગણતી રહી
ક્યાં પહેરવાની આને, હું અમેરીકામાં?
મારું મન સાંભળી એમના હોઠ ફફડેલા-
તુ પહેરે ના પહેરે તારી ઇચ્છાની વાત
મેં સ્નેહવિવેક્થી હકાર અને નકારમાં માથું ધુણાવેલું
પરમ દિવસે તે ગયાં
તેમની મોકલાવેલી ડાબલી આજે ખોલું છું
છીન છીન થયેલ હાથ રૂમાલમાં બાંધેલી
ઝવેરચંદ જરીવાલાનાં સોનેરી અક્ષરો નીચેથી ઉપસતી
કિશોરી જેવા તેમના કાંડાની હસ્તી
મારા હાથમાં ઝાલું છું
ચોકડી અને ટપકાંની ભાતમાં કોતરેલી દિશાઓ,
ભરચક ભરેલા તારા અને કેટ કેટલા દસકાનાં સૂરજો
કંડારાયેલા છે એ સોનાનાં કાંડામાં!
ઉતાવળી ઉતારેલી માળામાં તેમનાં વાળનાં ત્રણ તાર
હજુયે ભરાયેલ છે, હું તે આંખે અડકાડું છું
તેમના હાથની સુંવાળી કરચલીઓને પંપાળું છું
સંબંધની આ કઇ જાળ છે એ નથી સમજાતું. એમ જ,
અનુભૂતિનાં આંસુનું એક નવુ મોતી આજ એમા પરોવું છું
*****
ડલાસ (અમેરીકા) ખાતે “ગુર્જરી” કવિતા સ્પર્ધામાં પ્રથમ સ્થાન પામેલ આ કાવ્ય સાસુમા-વહુદિકરીનાં નિર્મળ પ્રેમની અનુભૂતીની વાત્ મનમાં સોંસરુ ઉતારી જાય તેવુ કાવ્ય છે. આ અનુભવ સત્ય ઘટના છે જ તે કહેવાની જરુર નથી છતા જે આ પરિસ્થિતિમાંથી પસાર થયુ હશે તેમને તો ભાવ વિભોર બનાવી દેવાને સક્ષમ કવિયત્રી અંગ્રેજીમાં પણ ઘણા મોટા ગજાની નામનાને વરેલાં છે. ગુજરાતી સહિત્ય સરિતાનાં સભ્ય હોવાને નાતે તેમનો અંગત પરિચય છે અને તેમની પાસેથી ગુજરાતીમાં ઘણું સર્જન મળશે તેવી શ્રધ્ધા અને અપેક્ષા છે.
Following is a quick typing help. View Detailed Help
Following preferences are available to help you type. Refer to "Typing Help" for more information.